Unutmayalım; çocuklarımızın sağlıklı birey olarak yetişmesi biz anne-babaların elindedir. Bizler örnek olarak yol göstermeli ve sağlıklı yiyecekler yemeleri için teşvik etmeliyiz. Davranışlarındaki hataları düzeltmesi için doğru tutumları desteklemeye ve özgün olumlu geri bildirimler vermeye odaklanmalıyız. Çocuklara sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazandırmak için 12 pratik öneriyi aşağıda özetledim:

• Tabağındaki tüm gıdaları bitirmesi için zorlamayalım. Asıl istediğimiz çocuğumuzun doymasıdır, yoksa tabağı temizlemesi değildir. Öncelikle aç olmayan bir çocuğu yemek yemeye zorlamamamız gerekir. Aç olsa bile tabağındaki tüm gıdaları tüketmesi gerekmiyor. Çünkü, genelde çocukların tabaklarına koyulan yiyeceklerin ortalama %60’ını tükettikleri gösterilmiştir. Zorlanan çocukların “doydum” yerine “karnın ağıyor” diyerek bu baskıdan kurtulmaya çalıştıkları bilinen bir durumdur. Özetle çocuğumuzun tabağındaki tüm gıdaları tüketmemesi çocuklarda görülen normal bir davranıştır.
• Yemeği televizyon seyrederken yeme alışkanlığı kazanmasın. Televizyon önünde yemek yemeleri çocukların hem “doyma hissini” algılamalarını engeller hem de gerektiğinden daha fazla yemelerine yol açabilir. Araştırmalar televizyon önünde yemek yiyen çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kaybettiğini ve daha çok karbonhidrat (şekerleme, unlu mamuller gibi) ve meşrubat tükettiğini göstermiştir.
• Ailece hepimiz sağlıklı yaşam alışkanlıklarına sahip olmalıyız. Çocuklar ailelerini örnek alma eğilimindedirler. O yüzden bizim yiyeceklere vereceğiniz tepkiler onlar için çok önemlidir. Ailedeki herkes sağlıklı beslenirse çocuğumuz da bunu önemseyecektir.
• Değişik tatları, yemekleri tattıralım. Değişik, farklı gıdalara tepki gösteren ve yemeyen çocukları zorlamak yerine onlara zaman tanıyalım. Alışkanlığın zamanla kazanılacağını anımsayalım. Zorlamak çocuklarda, yemek yemeyi kötü bir deneyim olarak algılamalarına yol açabilir. Bunun yerine farklı zamanlarda, farklı tariflerle aynı gıdayı çocuğumuza tekrar tekrar sunalım.
• Örnek olalım. Yemekte sağlıksız şeyler içerken çocuklarımızdan su ya da süt içmesini bekleyemeyiz. Onlara, onları düşündüğünüz için böyle davrandığımızı anlatmalı ve göstermeliyiz.
• Sağlıklı atıştırmalıklar verelim. Yapay tatlandırıcılı ya da işlenmiş gıdalar yerine kuruyemişler, meyve, salatalık, kurutulmuş meyve, yoğurt gibi dengeli atıştırmalıkları tercih edelim.
• Kalori hesabı yapmayalım. Önemli olan çocuğumuzun sağlığı, bu yüzden onlara yiyeceklerin sağlık değerlerinden bahsedelim kalori değerlerinden değil.
• Şekerleme ile ödüllendirmeyelim. İyi bir davranış sonrasında şekerleme ile ödüllendirilen çocuklar bu tür gıdaları “doğru/iyi beslenme” olarak algılamaya başlarlar. Ödüllendirme yapacaksak, çocuğumuzun olumlu bir davranışına sevindiğimiz için yapalım, yoksa bir davranışın gerçekleştirmesi için rüşvet gibi öne sürmeyelim.
• ‘Abur cubur yemeyiz’ kuralını abartmayalım. Bu konuda çok katı olan ailelerin çocukları fırsat yakaladıklarında bu durumu suiistimal ettiklerini görülmüştür. Sağlıklı yaşamın anahtarı her şeyi dengeli yapmaktır.
• Egzersiz yapmayı eğlenceli bir alışkanlık haline getirelim. Çocukların günde en az bir saat hareket etmeleri önerilir. Biz yetişkinler genelde egzersiz yapmayı spor salonlarına gitmek olarak düşünürüz. Oysa yaşam alışkanlıklarımız arasında fiziksel etkinliklere yer açmalı ve bunu eğlenceli bir şekilde gerçekleştirmeliyiz. Parklarda top oynamak, tüm ailenin birlikte yürüyüş yapması,bisiklet sürmesi ya da hafta sonu doğa/park gezintilerine çıkmak çocuklarımızın sporu bir zorlama değil eğlence biçimi olarak algılamalarına yol açacaktır.
• Tablet, bilgisayar, cep telefonu önünde geçirilen zamanı azaltalım. Ne yazık ki çocukların ekran önünde geçirdiği zaman günden güne artıyor. Bu durum onların yaratıcılıklarını ve gelişimlerini kısıtladığı biliniyor. Ekran önünde fazla zaman geçiren çocukların okulda başarısız oldukları veya daha düşük notlar aldığı görülmüştür. Genelde ekran karşısında geçirilen toplam zamanın günde 1-2 saat geçmemesi önerilmektedir. Hele de yemek yerken bu tür bir şeyle meşgul olmaya alışması hiç de hoş değil.

Cep telefonunu, bilgisayarını odasından uzaklaştıralım. Gece elektronik cihazlarla uyumak sağlığa zararlı olabilir. Özelikle telefonların çevreye yaydığı dalgalar, ışık ve sesler çocukların sağlıklı uyku uyumasını engelleyebilir. Gece uyumadan önce telefonların başka bir odada bırakılması uygun bir çözüm olabilir. Bunu çocuğumuzdan istemeden önce ona bizim de örnek olmamız gerektiğini anımsayalım.