Arı Alerjisi
Bir yetişkin için yaşamında arı sokmasına maruz kalmamış biri yok gibidir. Arı sokmalarında çoğunlukla sokulan bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı ve ısı artışı ile karakterize bir tepki oluşur. Bu tip reaksiyonlar hemen her zaman soğuk uygulama, ağrı kesici ve ağızdan alerji ilaçları kullanımı ile veya bu ilaçları kullanmadan 2-5 gün içinde geçerler. Bu reaksiyon arı sokmasında “beklenen reaksiyon”dur ve alerji olarak isimlendirilmez. Reaksiyonun temel nedeni arı zehrinde bulunan kimyasal maddelerin oluşturduğu tahriş edici etki olduğu söylenebilir.
Alerjik reaksiyon tipleri
Ancak arı sokması sonucu oluşan reaksiyon beklenenden daha şiddetli ve kapsamlı oluyorsa bu durum arı alerjisi olabilir. Alerjik reaksiyonun temel nedeni arı zehrinde bulunan kimyasal maddelere karşı bağışıklık sisteminin orantısız şiddette verdiği tepkidir. Arı alerjisinin kabaca iki değişik tipi vardır.
- Arı soktuğu bölgede çok büyük bir reaksiyon oluşması (örneğin>5cm) durumunda bu reaksiyona “büyük lokal reaksiyon” denir. Bu reaksiyon sokma bölgesinde olur ve hasta için çok rahatsızlık verici niteliktedir. Sokma bölgesi kol ve bacak gibi bir bölgede ise şişlik o uzvun damarlarına baskı yaparak parmakların dolaşımını olumsuz etkileyebilir. Bu tip reaksiyon genelde günlerce sürer ve tıbbi tedaviler ile hızla düzeltilebilir.
- Ama arı sokması sonrasında sokulan bölge dışındaki alanlarda tepki oluşuyorsa bu reaksiyona “sistemik reaksiyon, anafilaksi” ismi verilir. Anafilaksi de ciltte kırmızılık, şişlik, döküntü, kaşıntı yanında nefes darlığı, kusma, karın ağrısı, tansiyon düşmesi, sersemlik gibi belirtiler görülebilir. Sistemik reaksiyon veya anafilaksi her zaman kaygı uyandırır çünkü reaksiyon yaşamı tehdit edecek boyutlara ulaşabilir. Reaksiyon çoğunlukla arı soktuktan sonraki dakikalarda ortaya çıkar. Çok nadiren iki saatten sonra olabilir.
Arı Alerjisi Nedenleri
En sık arı alerjisi bal arısı sokmasından ileri gelirse de sarıca arısı, yaban arısı, eşek arısı, tüylü arı gibi diğer arı tipleri de alerjiye neden olabilir. Arı sokması sonucu arı alerjisinin gelişip gelişmeyeceğini araştıran çalışmalar bazı risk faktörlerine işaret etse de hangi hastanın ısırılma sonucunda ne şiddette bir reaksiyon geçireceği kesin olarak öngörülemez. Kaldı ki arı alerjisi olan hastaların öykülerinde alerji gelişmeden önceki dönemde birçok arı sokmasına maruz kaldıkları ama sorun yaşamadıkları öğrenilir.
Arı Alerjisi Tanısı
Arı alerjisi tanısında öyküde arı sokması sonucu kısa süre içinde birden fazla sistemin etkilenme öyküsü olmalı ve tanıyı kesinleştirmek için alerji uzmanı tarafından arı zehri(venomu) ile alerji testi yapılmalıdır. Testleri hem kan hem de deri testi şeklinde yapılabilir
Arı Alerjisi Tedavisi
Hayatı tehdit eden reaksiyon geçiren hastaların acil durumlarda kullanmak üzere yanlarında adrenalin (epinefrin) enjektörü taşımaları gerekir. Bu hastalara ayrıca arı zehri (venom) ile immünoterapi (aşı tedavisi) uygulanması gerekir. Arı immünoterapi tedavisi düşük dozdan başlayarak giderek artan dozlarda arı zehrinin vücuda verilmesi şeklinde bir tedavidir. bu tedavi bu alanda deneyimli bir alerji uzmanı tarafından başlanmalı ve yürütülmelidir.
Hastaların ayrıca arı sokmasından kaçınmak için arıların bulunduğu bölgelerden uzak durmak, arıları provake etmemek, yanlarında arıları cezbeden meşrubat, yiyecek bulundurmamak şeklinde önlemler alması gerekir.
