Atopik Dermatit

Atopik dermatit ve alerji: Atopik dermatit bir alerjik hastalık olmasına karşın atopik dermatitli her çocukta alerjik duyarlılık saptanmaz. Alerjik duyarlılığa en çok orta ve ağır şiddetteki atopik dermatitli çocuklarda rastlanır ( yaklaşık %50). Bu sebeple hafif atopik dermatitli çocukların alerjen duyarlılığı yönünden değerlendirmek şart değilse de hastalık şiddeti arttıkça alerjiye rastlama olasılığı arttığından alerjik değerlendirme yapmak daha fazla önem taşır. En sık rastlanan alerjiler besin alerjileridir. Bunları başta ev tozu akarı olmak üzere hayvan ve polen alerjileri izler.

Alevlendiren nedenler: Deri lezyonlarını arttıran nedenlerin başında alerjik olan madde ile karşılaşma, derinin irritasyonu, cilt kuruluğu, deri enfeksiyonları, mevsimsel/çevresel özellikler ve stresin neden olduğu kaşıntı gelir. Stres erişkin hastalarda ön plandadır ve stresten kaçınmak deyince çocuğa olmadık ödünler verilmesi anlaşılmamalıdır. Özet olarak çocukluk çağı atopik dermatit tedavisinin kritik basamaklarını şunlar oluşturur: Alerjik duyarlılığın saptanması ve alerjenin elimine edilmesi; Derinin nemlendirilmesi; Kaşıntının ve deri tahrişinin durdurulması; Enfeksiyonun tedavi edilmesi veya önlenmesi.

Tedavi: Atopik dermatitte kür sağlayacak bir tedavi yoktur. Ancak tedavi hastalığın oluşturacağı sorunları ve mutsuzluğu büyük oranda ortadan kaldırabilir. Hastanın sağlıklı kişiler kadar yaşam kalitesine sahip olmasına olanak tanır. Önceden ifade edildiği üzere hastaların yaklaşık yarısında lezyonlar kaybolurken geri kalan hastaların büyük çoğunda cilt lezyonları hastanın yaşı büyüdükçe azalmaktadır. Aileler bu bilgiyi her zaman akılda tutmalı ve gelecek için umutlu olmalıdırlar. Deneyimli hekimler hastalığın özelliklerine bakarak bu konuda oldukça güvenilir öngörülerde bulunabilirler. Ekzamatöz lezyonları erken dönemde uygun ilaçlar ile baskılamak gerekir. Bu hem hasta hem de ailenin yaşam kalitesinin geri kazanımı için çok önemlidir. Bu amaçla kortizon (glukokortikoid) ve kortizon içermeyen (pimekrolimus ve takrolimus gibi) ilaçlar kullanılır.

Kortizon  içeren krem ve merhemler kısa süre kullanıp kesilmelidir. Bu amaçla hastanın yaşına uygun en güvenilir ilaçların seçimi gerekir. Bu ilaçların olası yan etkileri arasında deride incelme, deri altı damar genişlemeleri, çatlama ve tüylenme sayılabilir. Ancak kortizonlu krem ve merhemlerin yan etkileri kullanılan ilacın gücüne ve dozuna bağlıdır. Kortizon yalnızca ekzemanın olduğu bölgeye mümkün olduğunca kısa süreli olarak uygulamalıdır.

Ayrıca kaşıntıyı ilaçlar ile önlemek ve durdurmak, derinin uygun nemlendirilmesi, duyarlılık bulunan besin, akar, hayvan ve polen gibi alerjenlerden sakınmak; ısı ve nemde ani değişikliklerden kaçınmak; terlemeyi önlemek; deriyi tahriş eden kalın ve sert giysilerden kaçınarak daha çok pamuk ve penyeli giyecekler kullanmak; çamaşırları iyi durulamak ve özel yumuşatıcılar kullanmak tedavide uygulanan diğer basamaklardır.

Takrolimus ve pimekrolimus gibi yeni ilaçların kortizondan en önemli farkları kortizonun yan etkilerine yol açmamalarıdır. Ancak hem daha zayıf etkilidirler hem de bazı hayvan modellerinde çok yüksek dozlarda kanser riskini arttırdığından yoğun güneş gören bölgelere uygulanmamaları gerekir. Ayrıca ilk piyasaya çıktıklarında 6 aydan sonra kullanılabilecekleri ifade edilmişse de üretici firma daha sonra bunun 2 yaş üstü lacak şeklde değiştirmiştir.

Doğal Seyri: Atopik dermatit, hastaların büyük çoğunluğunda 5 yaş altında başlar. Atopik dermatit gelişen bebeklerin yaklaşık yarısında ilerleyen yıllarda atopik dermatit döküntü ve bulguları hemen hemen tamamen kaybolmaktadır. Geri kalan hastaların büyük bölümünde ise lezyonlar önemli oranda azalmakla birlikte devam edebilmektedir. Deneyimli hekimler hastalığın başlangıçtaki özelliklerine bakarak bu konuda (gelecek hakkında) oldukça güvenilir öngörülerde bulunabilirler. Ancak atopik dermatitli çocuklarda sağlıklı çocuklar ile kıyaslandığında daha fazla oranda astım, alerjik nezle ve besin alerjisi gibi diğer alerjik hastalıklara rastlanır. Bu nedenle bu hastaların mutlaka diğer alerjik hastalıklar yönünden hem değerlendirilmesi hem de gelişimi yönünden yakın izlemi gerekir.

Dikkat: Bu yazı Dr Bülent Şekerel tarafından hazırlanmış olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

Dikkat: Burada çocukluk çağının bir alerjik hastalığı hakkında Dr.Bülent Şekerel tarafından size yardımcı olacağına inanılarak derlenmiş bazı bilgiler yer almaktadır. Bu nedenle bu bilgilerin, hekim olmayanlar tarafından tedavi amacıyla kullanılmamaları gerekir. Lütfen daha ayrıntılı bilgi için hekiminize başvurunuz.